Σκελετος.

Τα τελευταία δύο χρόνια προσδιορίστηκαν φιλελεύθεροι πολλοί ψηφοφόροι, μέρος των αγανακτισμένων με την παρακμή της Ελλάδας. Αυτό έγινε άτυπα διότι οι πρωτεργάτες των φιλελεύθερων κινημάτων, και κυρίως ο Θεοδωράκης, δεν ξεστόμισαν ποτέ σαφώς την ιδεολογία τους αλλά μιλούν για πολιτικές κοινής λογικής. Έγραψα στο Η μείωση του κράτους το μεγαλύτερο πρόβλημα στην ιδεολογία των φιλελευθέρων ότι οι προτάσεις των Ελλήνων φιλελευθέρων έχουν να προσφέρουν ελάχιστα στην οικονομική ευημερία των κατοίκων της Ελλάδας. Συνεχίζοντας λοιπόν να ακούω και να διαβάζω με προσοχή τα λεγόμενα των κύριων εκφραστών των φιλελευθέρων, αλλά και να προσέχω τα λεγόμενα και τα σχόλια των οπαδών τους, σημείωσα τις κοινωνικές και οικονομικές τους απόψεις. Οι οικονομικές ιδέες τους ήταν αναμενόμενες, οι κοινωνικές όμως καθόλου. Εδώ προσπαθώ να ξεκαθαρίσω τις κοινωνικές και οικονομικές ιδέες τους, να τις σχολιάσω και να τις αιτιολογήσω.

Παραδείγματα απόψεων εχθρικών προς το κοινωνικό κράτος

Ένα λοιπόν δείγμα των κοινωνικών πεποιθήσεων των ανθρώπων αυτών φαίνεται όταν αρθρογραφούν στις ιστοσελίδες τους όπως το protagon.gr κι η Athens Voice και όταν σχολιάζουν κάτω από κοινωνικά θέματα. Ήδη στα τέλη του 2014 σημείωσα δύο θέματα στο protagon.gr κάτω απ’ τα οποία τα σχόλια των αναγνωστών ήταν τελείως απροσδόκητα: πρώτον ένα άρθρο του Τάκη Καραγιάννη κατά της μη χορήγησης εκπαιδευτικής άδειας στον Ρωμανό για να παρακολουθήσει στο ΤΕΙ, για το οποίο βραβεύτηκε απ’ τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, και, δεύτερον, ένα άρθρο του Γιάννη Παντελάκη κατά της άποψης του πρώην αντιπρύτανη του Αριστοτελείου περί ανάγκης «φασιστοποίησης των εν εξουσίᾳ». Για το μεν η πλειοψηφία αντιλαμβάνεται αποκλειστικά την φυλάκιση ως τιμωρία και αδιαφορεί εντελώς για τον σωφρονισμό του Ρωμανού· για το δε τα σχόλια συνοψίζονται στην αρχή ότι ο αντιπρύτανης καλώς εννόησε αλλά κακώς διατύπωσε και ότι οι «σφαλιάρες» που λέει ότι χρειάζονται δεν είναι τίποτ’ άλλο παρά αναγκαία αυστηρότητα των θεσμών η οποία τώρα δεν υπάρχει.

Μία αιτία για τις απόψεις των φιλελευθέρων

Οι απόψεις αυτές είναι σαφώς κατά του κοινωνικού κράτους. Πώς όμως μια μεγάλη μάζα αγανακτισμένων ανθρώπων έχει στραφεί κατά του κοινωνικού κράτους και, συγχρόνως, οι καλλιεπείς διαμορφωτές των απόψεών τους φοβούνται μην γιγαντωθεί και διαλύσει την Ελλάδα; (Και πιστεύω ότι ο φόβος μη μεγαλώσει το κοινωνικό κράτος μετά από πέντε χρόνια διάλυσής του είναι κακοήθης.) Όλοι λοιπόν είναι θύματα της πλύσης εγκεφάλου που έκανε στους Έλληνες το ΠΑΣΟΚ ιδιαίτερα κι ύστερα η Νέα Δημοκρατία: όταν το ΠΑΣΟΚ από το 1981 νομοθέτησε για την υγεία, την εργασία και το κοινωνικό κράτος ό,τι στην δυτική Ευρώπη είχε γίνει κιόλας μετά τον πόλεμο, γνώριζε ότι δημιουργεί ένα κράτος ακριβό, με λεπτές ισορροπίες στον προϋπολογισμό και πολλές ευθύνες, που βελτιώνει όμως πολύ την ποιότητα ζωής των φτωχών και των μεσαίων. Οι πολιτικοί όμως του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας ήταν τόσο διεφθαρμένοι, διαπλεκόμενοι και λίγο ιδεολόγοι ώστε το κράτος διαλυόταν κι ο κόσμος το αντιλαμβανόταν. Οι πολιτικοί, αρνούμενοι σθεναρά ότι φταίνε, έριχναν σταδιακά την ευθύνη στην ίδια την ιδέα του κοινωνικού κράτους. Το συχνότερο επιχείρημά τους γι’ αυτό είναι ακόμα τι γίνεται σε άλλες χώρες. Και, αν δεν λένε ψέματα για το τι γίνεται, συγκρίνουν χώρες οι οποίες δεν έχουν σχέση με την Ελλάδα, ακόμη την Αυστραλία και τον Καναδά. Η ιδέα λοιπόν αυτή κατάφερε να εντυπωθεί στο μυαλό των ανθρώπων. Στην αντίληψή τους κάθε ιδιωτικοποίηση είναι μια πηγή σπατάλης λιγότερη και κάθε εξοντωτική ποινή είναι απόδοση δικαιοσύνης.

Δύο χαρακτηριστικά των φιλελευθέρων

Η πλάνη αυτή έχει δημιουργήσει ορισμένα κοινά χαρακτηριστικά στους αυτοπροσδιοριζόμενους φιλελεύθερους. Πρώτον, η ατιμωρησία των διεφθαρμένων πολιτικών, η δυσλειτουργία των φυλακών, και της αστυνομίας λόγω των πολιτικών αρχηγών της που την διοικούν σαν άβουλα όντα και του εκφασισμού της, τούς έχει κάνει μανιακούς για τήρηση της τάξης και της νομιμότητας. Ενώπιον ενός άδικου νόμου,¹ σαν αυτού που δεν επέτρεπε του Ρωμανού να σπουδάσει, έβγαζαν όλην τους ενέργεια απαιτώντας μανιωδώς την τήρησή του και όχι την αλλαγή του. Έτσι, το πάθος για τάξη και νομιμότητα υπερβαίνει το ανθρώπινο καλό· πλανώνται ότι με κάθε τέτοια άτεγκτη στάση ενώπιον του νόμου έρχεται η αρχή του τέλους της ατιμωρησίας όλων.

Δεύτερον, τούς έχει κάνει ξενομανείς και πρόθυμους να εφαρμοστεί οτιδήποτε ακούγεται ότι γίνεται σε άλλες πλούσιες χώρες, ασχέτως αν δεν γίνεται (όπως οι ιδιωτικοποιήσεις που τώρα προωθούνται εδώ) ή δεν μπορεί να γίνει λόγω διαφορετικών συνθηκών, όπως του πληθυσμού και της έκτασης. Όσοι λοιπόν πείθονται απ’ αυτόν τον ισχυρισμό και δεν ψάχνουν να μάθουν τι όντως γίνεται στην Δυτική Ευρώπη πλην του Ηνωμένου Βασιλείου πλανώνται την πλάνη. Όσοι ψάχνοντας μάθουν, αλλά δεν μπορέσουν να συνειδητοποιήσουν αν όσα λένε δύνανται, είναι αδαείς· όσοι μάθουν και ψεύδονται για το τι συμβαίνει, φαύλοι.

Ο φόβος του κράτους σχηματίζει κυρίως τις οικονομικές τους απόψεις

Περαιτέρω, η πλάνη τούς έχει κάνει να πιστεύουν ότι ο πλουτισμός της Ελλάδας, ακόμη και των φτωχών και των μεσαίων, εξαρτάται από μέτρα ανταγωνιστικότητας, αμφισβητούμενης όμως επιτακτικότητας, στο όνομα κατά του κρατισμού. Με άλλα λόγια, βασική αρχή τους (η οποία εκφράζεται και από υποψήφιους) είναι η παραγωγή πλούτου, ξεκινώντας από το παρόν, χωρίς άμεση καταπολέμηση της φτώχειας και των αδικιών που έχουν γίνει τα τελευταία πέντε χρόνια, αλλά με ήπια νομοθετήματα κοινής λογικής—όπως ισχυρίζονται—και με τήρηση της νομιμότητας, τα οποία σταδιακά θα φέρουν ανάπτυξη υγιούς, αδιάφθορης και μη διαπλεκόμενης ιδιωτικής επιχειρηματικότητας, η οποία σήμερα δεν δημιουργείται λόγω του διεφθαρμένου κράτους ειδικά στα κατώτερα κλιμάκια. Οι πολιτικές κοινής λογικής περιλαμβάνουν την μείωση του κράτους, των νόμιμων παρεμβάσεών του και της γραφειοκρατίας, την αναδιοργάνωση της δημόσιας διοίκησης (της οποίας την αναγκαιότητα όλοι παραδέχονται και εγώ) και την πριμοδότηση της ιδιωτικής πρωτοβουλίας. Ευελπιστούν ότι έτσι θα δημιουργηθεί μία επιχειρηματικότητα νέων, αδιάφθορων και ορεξάτων επιχειρηματιών, η οποία θα παράγει τόσο κέρδος ώστε θα αυξήσει το ΑΕΠ, θα μειώσει την ανεργία, θα σώσει τα ταμεία και φορολογούμενη αυστηρά, αλλά πιθανώς λιγότερο απ’ ότι τώρα, θα ανταποδίδει στην κοινωνία. Τότε μόνο θα αυξηθεί το εισόδημα των φτωχών και των μεσαίων.

Αυτά όμως από εδώ και πέρα διότι, ακόμη χειρότερα, από φόβο μη γιγαντωθεί το κράτος, αρνούνται να λάβει τις ευθύνες του με ορισμένα άμεσα αποτελεσματικά μέτρα κατά της εξαθλίωσης των φτωχών και της αναίρεσης των αδικιών εναντίον τους. Αποδέχονται απερίσκεπτα ως σωστά τα μέτρα που έχει προτείνει έως τώρα η τρόικα και, κατ’ εκείνους, για την εξαθλίωση φταίνε οι ελληνικές κυβερνήσεις που δεν τα εφάρμοσαν όπως έπρεπε. Επιπλέον είναι δεκτικοί να συζητήσουν για τον ιδιωτικό τομέα αναθεώρηση των εργασιακών δικαιωμάτων και των μισθών και το άνοιγμα των καταστημάτων οποτεδήποτε, ενώ για τον δημόσιο απολύσεις, μειώσεις μισθών και συντάξεων.

Τα μέτρα για τον πλουτισμό των φτωχών είναι άλλα

Το σημαντικότερο όμως είναι ότι προτείνοντας αυτά ξεχνούν την διαπλοκή και την διαφθορά μεταξύ των κυβερνήσεων και των μεγαλοεργολάβων και φίλων τους, την προβληματική Δικαιοσύνη και την κακοδιοίκηση του κράτους που είναι οι πραγματικές αιτίες της μη παραγωγής πλούτου διότι αυτές ουσιαστικά αποκλείουν την μεγάλη επιχειρηματικότητα. Δεν συνειδητοποιούν ότι σ’ ένα τόσο δυσλειτουργικό κράτος, η απελευθέρωση της αγοράς επιβαρύνει τους φτωχούς εργαζόμενους, καθώς δεν υπάρχει καμία ρύθμιση και έλεγχος, ιδιαίτερα κατόπιν της τελευταίας πενταετίας. Θα έπρεπε, αφού απαιτήσουν καταπολέμηση αυτών των προβλημάτων, να απαιτήσουν ανάπτυξη ισχυρού τομέα παραγωγής με συμμετοχή και του κράτους και ιδιωτών και ισχυρά εργασιακά δικαιώματα. Μόνο έτσι θα έρθει ο πλουτισμός των φτωχών και των μεσαίων. Επιπλέον, θα έπρεπε να απαιτούν την χρηστή διαχείρισή των ΔΕΚΟ και άλλων δημόσιων επιχειρήσεων είτε για το συμφέρον των πολιτών, είτε για το κέρδος, το οποίο θα έμπαινε στον προϋπολογισμό. Αντ’ αυτού αποδέχονται τις ιδιωτικοποιήσεις παρ’ ότι οι κυβερνήσεις δεν έχουν καταφέρει να απεμπλακούν από τους διαπλεκόμενους μεγαλοεργολάβους και δεν αντιδρούν όταν φαίνεται ότι οι ιδιωτικοποιήσεις γίνονται σε εξευτελιστικές τιμές, με μεθοδεύσεις και ηθικά αμφισβητήσιμες τακτικές και ολοφάνερα δημιουργούν μονοπώλια. Και ούτε απαιτούν προσλήψεις στην υγεία και την παιδεία παρά γενικόλογα εξορθολογισμό του κράτους.

Επίλογος

Η εχθρικότητα των φιλελευθέρων για το κράτος πρόνοιας συνοψίζεται στην, πρακτικά, αδιαφορία τους για τους προσφάτως εξαθλιωμένους κατοίκους της Ελλάδας. Αντιθέτως υποστηρίζουν μέτρα απίθανης αποτελεσματικότητας, πόσο μάλλον στην σημερινή κατάσταση της Ελλάδας. Επιπλέον εκφράζουν ακραίες απόψεις για κοινωνικά θέματα. Μιας και οι ίδιοι οι φιλελεύθεροι του άρθρου συχνά αυτοπροσδιορίζονται ως κεντρώοι, δεν θεωρώ άδικο τον νεολογισμό του ακραίου κέντρου. Κυρίως, τέλος, ανησυχώ για την ιδεολογική βούλησή των απλών οπαδών των φιλελευθέρων διότι θα καθορίζει την πολιτική των υποψηφίων. Κι αν η βούληση της διαπλοκής, την οποία εισάκουγε το ΠΑΣΟΚ κι η Νέα Δημοκρατία είναι μεμπτέα, η ιδεολογική βούληση, ιδιαίτερα για κοινωνικά ζητήματα, καθόλου· οπότε δεν υπάρχει δισταγμός να υιοθετηθεί εφόσον είναι εντός λογικοφανούς πλαισίου.

1. Ο νόμος ήταν άδικος. Αλλιώς ο Ρωμανός δεν θα βραβευόταν από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Επιπλέον, παρά την άτεγκτη στάση που έδειχνε η κυβέρνηση και την δυσκολία στην αλλαγή του που προφασιζόταν, ταυτοχρόνως ο υπουργός Δικαιοσύνης κατάφερε να ψηφιστούν νόμοι που απελευθερώνουν γρηγορότερα εμπόρους ναρκωτικών καταδικασμένους σε άνω των 15 ετών κάθειρξη και δυσχεραίνουν την έρευνα στο πόθεν έσχες των πολιτικών και την τιμωρία όσων δήλωσαν ψευδώς.